बडका अत्तवारीको महत्व

बडका अत्तवारी पर्व नेपालको तराई क्षेत्रमा मूल बसोबास गर्ने थारु समुदायले मनाउँदै आएको परम्परागत महान पर्व हो। यो पर्व माघीपछि मनाइने दोस्रो ठूलो चाडपर्वका रूपमा मानिन्छ। तिथिअनुसार भदौ कृष्ण औँसी, अर्थात् कुसे औँसीको भोलिपल्टदेखि गणना गर्दा छैटौँ दिनमा पर्ने पहिलो आइतबारमा यो पर्व मनाइन्छ। यदि कुसे औँसीको छैटौँ दिनभित्र नै आइतबार परेमा त्यसलाई ‘जुठो पर्‍यो’ भनेर नमनाउने र अर्को आइतबारका दिन मनाउने चलन रहेको छ। थारु पुर्खाहरूको भनाइअनुसार पहिले–पहिले यो पर्व पाँच वटा आइतबारसम्म मनाइन्थ्यो। तिथिअनुसार पहिलो आइतबारलाई बडका अत्तवारी र त्यसपछि पर्ने चार वटा आइतबारलाई छोटका अत्तवारी भनेर मनाउने प्रचलन थियो।

समयको परिवर्तनसँगै अहिले यो पर्व एक दिन मात्र मनाइने गरिन्छ। यस पर्वको आफ्नै मौलिक परम्परा र संस्कृति रहेको छ। प्रकृति–पुजक थारु समुदायले यो पर्व कहिलेदेखि र किन मनाउन थाले भन्नेबारे विभिन्न पौराणिक कथा, किंवदन्ती तथा भनाइहरू पाइए पनि ती कथनहरूले स्पष्ट प्रमाणसहित पुष्टि गर्न नसक्ने भएकाले यसको उत्पत्तिबारे अझै अन्योल छ। यस पर्वमा सूर्य भगवानको पूजा–आराधना गरिन्छ र ब्रत बसेर यो पर्व मनाइन्छ।

सूर्य भगवानको पूजा–आराधना किन गरिन्छ भन्ने प्रश्नमा, सूर्यलाई उज्यालोको प्रतीक मानिन्छ। जसरी सूर्यले अन्धकार हटाएर उज्यालो ल्याउनुहुन्छ, त्यसरी नै मानिसको जीवनमा पनि अन्धकार अर्थात् दुःखका दिन समाप्त भई उज्यालो दिन आओस् भन्ने कामना गर्दै सूर्य भगवानको पूजा–आराधना गरी यो पर्व मनाइन्छ। यस पर्वमा विवाह भएर गएका चेली–बेटीलाई बोलाइन्छ, मिठा–मिठा परिकार बनाएर खुवाइन्छ, र आफ्नो क्षमता अनुसार लुगाकपडा तथा दक्षिणा दिई बिदाइ गर्ने प्रचलन छ। यसबाट थारु समुदायमा महिलाहरूको स्थान उच्च रहेको स्पष्ट बुझ्न सकिन्छ।

यस दिन बिहान सबेरै उठेर नुहाइधुवाइ गरी सूर्य भगवानको पूजा–पाठ गरिन्छ। परिवारका सबै सदस्यहरू एकै ठाउँमा जम्मा भई नयाँ–नयाँ लुगाहरू लगाउने, विशेष गरी पुरीलाई मुख्य परिकारका रूपमा राख्ने, साथै खीर, सेवई र अन्य परिकार बनाएर खाने चलन छ। यस दिन साथी–भाइ र इष्ट–मित्रलाई बोलाई मिठा–मिठा परिकार खुवाइन्छ र शुभकामना आदान–प्रदान गरिन्छ। यसरी परिवार, साथी–भाइ र इष्ट–मित्रसँगको सम्बन्धलाई सुमधुर बनाउनमा यो पर्वको विशेष महत्त्व रहन्छ। यस दिन प्रायः सन्तानको दीर्घायु र सफलताको कामना गर्दै ब्रत बस्ने गरिन्छ। ब्रत बस्नाले र पूजा–आराधना गर्नाले घरमा दैवी कृपा प्राप्त हुने, परिवारमा सुख, समृद्धि र शान्ति आउने विश्वास रहँदै आएको छ।