सरकारले हिजो शनिबार प्रस्तुत गरेको बजेटका विषयमा विभिन्न प्रतिक्रिया आएका छन् । रुपन्देहीका उद्योगी तथा व्यवसायीले पनि मिश्रित प्रतिक्रिया दिएका छन् । कतिपयले बजेट विगतको भन्दा उद्योगी व्यवसायीमैत्री आएको बताएका छन् भने कतिपयले बजेट राम्रो भए पनि कार्यान्वयन हुनेमा शंका गरेका छन् । यस्तो छ रुपन्देहीका व्यवसायीहरुले बजेटबारे दिएको प्रतिक्रिया । 

बजेटले सम्भावनाका ढोकाहरु खोल्ने प्रयास गरेको छ  
बाबुराम बोहोरा–अध्यक्ष, रुपन्देही उद्योग संघ बुटवल 

आगामी आर्थिक वर्ष २०७८/८९ का लागि बिनियोजन गरिएको बजेट समग्रमा राम्रो छ । केही हदसम्म भए पनि उद्योग र उद्योगीमैत्री बजेट आएको छ । विगतदेखि उठान गरेका कुराहरु केही मात्रामा भए पनि बजेटमा समेटिएको छ । धेरै वस्तुहरुमा आयकर छुट भएको कुरा जनाइएको छ । कोेभिड प्रभावित उद्योगहरुका लागि पुनर्कर्जाका कुराहरु पनि बजेटमा आएका छन् । बजेटमा पर्यटन उद्योगलाई प्रबद्र्धन गर्ने उद्देश्यले पनि उत्पादनमुलक उद्योगका रुपमा लिइएको छ । स्वदेशी उत्पादनलाई प्राथमिकता दिदै जलविद्युत क्षेत्रमा लगानी बढाइएको छ । बुटवल कोहोलपुर ४ लेन सडक विस्तार, सिद्धबाबा सुरुङ्गमार्ग, सिद्धार्थ राजमार्गको डबललेन बनाउने कुरा, गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको संचालनसंगै दोस्रो चरणको बजेट विनियोजनका कुराहरु, बुटवल भैरहवालाई समेटेर मेघा सिटी बनाउने र लुम्बिनीलाई समेत जोड्ने कुरा तथा कोभिडको विषयलाई पनि राम्रै सम्बोधन गरेको छ । कृषि, स्वास्थ्य, शिक्षा लगायतका क्षेत्रलाई समेटेर सन्तुलित बजेट आएको छ । बजेटले संभावनाको ढोका खोलेको भए पनि कार्यान्वयनको पाटो भने कस्तो हुन्छ, राज्यको पुरानै संरचना छ कसरी सहयोग गर्छ, त्यो आउने समयले बताउला । 

बजेटको कार्यान्वयनको पाटो बनाउनु आवश्यक छ
दधिराम खरेल–अध्यक्ष, पश्चिम नेपाल बस व्यवसायी प्रा.लि., बुटवल

सरसरर्ती हेर्दा समग्रमा बजेट सन्तोषजनक नै छ भन्नुपर्छ । अहिलेको समयमा सबैभन्दा प्राथमिताको विषय मानव स्वास्थ्य नै हो । देश कोभिडले आक्रान्त बनेको समयमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा बजेट राम्रो परेको छ । कार्यान्वयनको पाटो कस्तो हुन्छ त्यो आउने समयले बताउला । विषम परिस्थितिमा पनि आएको बजेटमा कानुनी र जटिलताहरु छन्, एकातिर अहिलेको परिस्थिति छ भने अर्कातिर दैवको लिला पनि जटिलताकै अवस्थामा छ । तीनै कुरा समायोजन गर्न सक्ने परिस्थिति अनुसार आएको बजेटले कार्यान्वयन गर्ने र गराउने पाटो कसिलो हुनु जरुरी छ । बजेट हामी सबैको हो भन्ने र राजनैतिक रुपमा सहकार्य गदै कार्यान्वयन गर्नु पर्ने जरुरी छ । 

धेरै कुराहरु राम्रा छन, कार्यान्वयनमा शंका छ
उज्वल प्रसाद कसजु–अध्यक्ष, उद्योग वाणिज्य संघ बुटवल 

वर्तमान विषम परिस्थितिमा पनि बजेट राम्रै आएको छ । स्वास्थ्य, कृषि, औद्योगिक क्षेत्र र शिक्षा क्षेत्रमा रामै्र बजेट बिनियोजन भएको छ । सामान्यतया ः बजेट भन्दा पनि कार्यान्वयन को पाटो कस्तो हुन्छ हेर्न पर्ने हुन्छ । अथाह सपनासहित बजेट आउने तर खर्च गर्न नसकेर बजेट फ्रिज हुने जस्ता समस्या आएमा खाली किताबको पानामा मात्र सिमित हुनेछ । औषधी, अक्सिजन, भेन्टीलेटर, कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्रमा बजेट रामै्र छुट्टाइएको छ । बजेटले कृषिमा आत्मनिर्भर बनाउँदै आगामी ३ वर्षमा गहँवालीमा र ५ वर्षमा धानखेतीमा आत्मनिर्भर बनाउने, दुग्ध उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनाउने जस्ता योजना ल्याएको छ । त्यस्तै सामाजिक सुरक्षा भत्ता बढाएर जेष्ठ नागरिकलाई समेटेको छ । युवा उद्यमीहरुलाई १ प्रतिशत ब्याजमा ऋण दिनु, शैक्षिक प्रमाणपत्र धितोमा २५ लाखसम्म ५ प्रतिशतमा ऋण दिने जस्ता योजनाहरु ल्याएकाले पनि बजेट स्वागत योग्य नै छ । 
राजस्वको कारोबार घरबाट नै गर्न सकिने, व्यापार घाटा कम गर्न विद्युतीय सवारीमा जोड दिइएको छ । बजेटले भ्याट घटाउने माग समेट्न सकेन, अन्तःशुल्क लगाउदा मानव स्वास्थ्यमा असर गर्ने खैनी, गुट्का, सुर्तीजन्य पदार्थ, रक्सी जस्ता चिजमा लगाउने भनिएता पनि सरकारले हरेक चिजमा लगाएको छ । खाद्यान्न, कस्मेटिक जस्ता सबै कुरामा अन्तःशुल्क लगाएको छ । चाउचाउमा दोहोरो कर छ, चाउचाउ र र्यापर दुवैमा कर लगाइएको छ । कर्जामा उद्योग र वाणिज्यमा फरक हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो थियो त्यो भएन । उद्योगलाई कम हुनुपर्छ भन्ने हामी उद्योगीहरुको माग हो । हामी उद्योगीहरुले मात्र राज्यलाई १० अर्व भन्दा बढी उद्योग व्यवसायीबाट कर तिर्ने गरेका छौ । 

बजेट चुनावमुखी भयो, व्यवसायीलाई आशा भन्दा निराशा बढी
यमलाल लोहनी–अध्यक्ष, रुपन्देही व्यापार संघ

झट्ट हेर्दा त बजेट उत्साहजनक छ भन्नुपर्यो । साना व्यवसायीका बारेमा धेरै कुरा बोलेको छ, ठुला व्यवसायीहरुका बारेमा पनि धेरै कुरा बोलेको छ । तर मध्यम दर्जाका व्यवसायीहरुका बारेमा बजेटले खासै सम्बोधन गर्न नसकेको हामीलाई लागेको छ । मध्यम दर्जाका व्यसायीहरुका बारेमा पटक्कै बोलेको छैन भन्दा पनि हुन्छ । चुनावी सरकार भए पनि उद्योग, शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि लगायतका विषयमा धेरै सेवा र सुविधाका कुराहरु पनि उल्लेख गरिएको छ । तर चुनाव घोषणा गरिसकेको सरकारले दिर्घकालिन महत्वका विषयहरु सम्बोधन गर्दा अवको ६ महिनापछि बजेट कसरी कार्यान्वयनको दिशामा बढ्छ । कार्तिक मंसिरपछि आउने अर्को सरकारले यसलाई निरन्तरता दिन्छ या दिँदैन, उत्तरको पर्खाईमा धेरै प्रश्नहरु पनि छन् । बजेटमा उल्लेख भएका अंकहरुका हिसाब किताब तल गएर जोड्दा मिल्दैनन् । कम विद्युत खपत गर्ने, कम पानी खपत गर्ने लगायतका साना कुरामा छुट लगाएतका सहुलियतहरु व्यवस्था गरेर मत बटुल्ने खालको बजेट भन्दा पनि हुन्छ यसलाई । समग्रमा व्यवसायीमुखी भन्दा पनि जनतामुखी छ, आशालाग्दो त छ तर आशा भन्दा बढी निराशाजनक पछि छ ।