लुम्बिनी, १७ पुस । बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीमा भारत तथा तेस्रो मुलुकबाट आउने पर्यटकको संख्यामा वृद्धि भएको छ । पछिल्लो समय लुम्बिनीमा भएका विभिन्न देशका राष्ट्रप्रमुख तथा उच्चस्तरीय भ्रमणपछि लुम्बिनीमा आउने विदेशी पर्यटकको संख्यामा वृद्धि भएको हो ।
...gif)
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेस तथा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको लुम्बिनी भ्रमणले लुम्बिनीमा तेस्रो मुलुक तथा भारतबाट आउने पर्यटकको संख्यामा वृद्धि भएको बुझिएको छ ।
सन् २०२३ मा तेस्रो मुलुकबाट ७६ हजार २१० जना पर्यटक लुम्बिनी आएका छन् भने भारतबाट २ लाख ६६ हजार ५१० जना पर्यटकले लुम्बिनीको अवलोकन गरेका छन् ।
सन् २०१९ को तुलनामा २०२३ मा तेस्रो मुलुकका पर्यटकहरूको संख्या कम भए पनि लुम्बिनी आउने भारतीय पर्यटक भने बढेका छन् । सन् २०१९ मा २ लाख ६ हजार १७१ भारतीय पर्यटक लुम्बिनी आएकोमा २०२३ मा २ लाख ६६ हजार ५१० जना भारतीय पर्यटकले लुम्बिनी अवलोकन गरेको लुम्बिनी विकास कोषले जनाएको छ । यो संख्या अहिलेसम्मकै सबैभन्दा धेरै हो ।
२०७९ जेठ २ गते भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले लुम्बिनी भ्रमण गरेका थिए । त्यस्तै संयुक्त राष्ट्र संघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले २०८० कार्तिक १४ गते लुम्बिनी भ्रमण गरेका थिए ।
उच्चस्तरीय विदेशी व्यक्तिहरुको भ्रमण पश्चात लुम्बिनीमा भारतीय तथा विदेशी पर्यटकको आवागमन बढेको कोषका कोषाध्यक्ष ढुण्डीराज (सिद्धिचरण) भट्टराईले उल्लेख गरे ।
सन् २०२२ मा २ लाख ३० हजार ८६३ भारतीय पर्यटक लुम्बिनी आएका थिए । यसअघि सन् २०१९ मा ११५ मुलुकबाट गरी १ लाख ७४ हजार १५ जना पर्यटक लुम्बिनी आएका थिए । कोभिड–१९ पछि सन् २०२० मा ८३ मुलुकका ४५ हजार ३ सय २९ र सन् २०२१ मा ६८ मुलुकका जम्मा १ हजार १ सय ९७ पर्यटक लुम्बिनी आएका थिए ।
पाँच वर्ष अगाडिको तुलनामा २०२३ मा लुम्बिनी आएका तेस्रो मुलुकका पर्यटकहरूको संख्या झण्डै १ लाखले कमी भए पनि कोभिड–१९ पछि सुस्ताएको पर्यटन क्षेत्रका लागि यो संख्याले केही आशा जगाएको छ ।
अघिल्लो वर्ष २०२२ भन्दा पर्यटकको संख्या बढे पनि पर्यटकहरू आउने मुलुकको संख्या भने घटेको छ । सन् २०२२ मा ९६ मुलुकका पर्यटक लुम्बिनी आएकोमा २०२३ मा ८५ मुलुकका मात्रै पर्यटक आएका छन् । पर्यटकहरू आउने मुलुकको संख्या सन् २०१९ मा भन्दा गत वर्ष ३० ले कमी हो ।
२०२३ मा सबैभन्दा धेरै नोभेम्बरमा १६ हजार ४११ र अन्तिम डिसेम्बर महिनामा १३ हजार ४९९ पर्यटक लुम्बिनी आएका छन् ।
लुम्बिनी विकास कोषका सूचना अधिकारी राजन बस्नेतका अनुसार सन् २०२३ मा तेस्रो मुलुकबाट सबैभन्दा बढी श्रीलंकाका १६ हजार १७२ जना पर्यटकले लुम्बिनी अवलोकन गरेका छन् ।
त्यस्तै, थाइल्याण्डका १५ हजार ७२१, भियतनामका १० हजार ४१४, चिनिया ६ हजार ११३, दक्षिण कोरियाका ५ हजार ३०२, जर्मनी २ हजार १९८ र १ हजार ६७८ अमेरिकी पर्यटक लुम्बिनी आएका छन् ।
गौतमबुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीमा बेलायत, ताइवान, सिंगापुर, रसिया, म्यानमार, मलेसिया, जापान, इटली, इण्डोनेसिया, फ्रान्स, क्यानडा, कम्बोडिया, अष्टेलियाबाट आउने पर्यटकहरूको संख्या धेरै हुन्छ ।
त्यस्तै अर्जेन्टिना, अर्मेनिया, बेल्जियम, बुल्गेरिया, ब्राजिल, चिली, कोष्टारिका, क्रोएटिया, साइप्रस, इजिप्ट, इष्टोनिया, इक्वेडर, घाना, ग्वाटेमाला, इरान, केन्या, लिबिया, लाओस्, उरूग्वे, स्विटजरल्याण्ड, स्विडेन, सुडान, स्लोभेनिया लगायतका मुलुकका पर्यटक समेत आउने गर्छन् ।
कोभिडपछि सुस्ताएको पर्यटन क्षेत्रका लागि गत वर्षको आएका पर्यटकहरूको संख्याले केही आशा जगाए पनि नेपाल आएका पर्यटकको संख्यालाई हेर्दा लुम्बिनी आउने पर्यटकको संख्या भने अत्यन्त न्यून रहेको छ । सन् २०२३ मा तेस्रो मुलुकबाट १० लाख १४ हजार ८७४ पर्यटक नेपाल आएकोमा त्यसको साढे ७ प्रतिशत हाराहारी मात्रै लुम्बिनी आउने गरेका छन् ।
यसअघि सन् २०१९ मा नेपाल आएका झण्डै साढे १४ प्रतिशत पर्यटक लुम्बिनी आएका थिए । नेपाल पर्यटन बोर्डको तथ्यांक अनुसार सन् २०१९ मा ११ लाख ९७ हजार १९१ पर्यटक नेपाल आएका थिए भने १ लाख ७४ हजार १५ जना पर्यटक लुम्बिनी आएका थिए ।
लुम्बिनीमा पर्यटक आकर्षित गर्न सन् २०२४ को पूर्वसन्ध्यामा सडक खाना महोत्सव आयोजना पनि गरिएको थियो । यहाँ आउने पर्यटकको बसाई लम्बाउन र नयाँ रणनीति बनाउन यहाँका पर्यटन व्यवसायीले विकास कोषसँग समन्वय गरेर अगाडि बढ्ने लुम्बिनी होटल संघ, नेपालका अध्यक्ष गोविन्द ज्ञवाली बताउँछन् । उनले विदेशी पर्यटकलाई थप आकर्षित गर्न गौतमबुद्ध अन्तर्राष्टिय विमानस्थल पूर्ण र नियमित रुपमा सञ्चालन गर्नुपर्ने र लुम्बिनी आसपासको विकासमा पनि विशेष ध्यान दिनुपर्ने जनाए ।
