भैरहवा । रुपन्देहीमा घरलु तथा साना उद्योग खुल्ने क्रम बढ्दो मात्रामा रहेको छ । बिश्वमै माहामारीको रुपमा फैलिएको कोभिड १९ पछि अर्थतन्त्र पुनः लयमा आउदै गर्दा रुपन्देहीमा घरेलु तथा साना उद्योग खुल्ने क्रम बढेको हो ।

घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय रुपन्देहीको तथ्याङ अनुसार रुपन्देहीमा मंसिर मसान्तसम्ममा १७ हजार ३९४ उद्योग दर्ता भएका छन् । पछिल्लो तीनबर्षमा रुपन्देहीमा घरेलु तथा साना उद्योग क्रम निरन्तर बढ्दो क्रममा रहेको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७६÷०७७ मा एक हजार १ सय ४१ उद्योग दर्ता भएका छन् । जसमध्ये घरेलु उद्योगतर्फ  ३ बटा उद्योग दर्ता भएका छन् भने साना उद्योगतर्फ १ हजार १ सय ३८ उद्योग दर्ता भएका छन् ।

त्यसैगरी २०७६÷०७७ भन्दा ०७७÷०७८ मा उद्योग खुल्ने क्रम बढ्दो छ । आर्थिक बर्ष ०७७÷०७८ मा एक हजार ४६० उद्योग दर्ता भएका छन् । यो सङ्ख्या २०७६÷०७७ भन्दा ३ सय १९ ले बढी हो । एक हजार ४५९ साना उद्योग दर्ता हुदाँ एउटा मात्र घरेलु उद्योग खुलेको छ ।

यता ०७८/०७९ मा एक हजार ६२८ उद्योग खुलेका छन् । यो सङख्या ०७७/०७८ भन्दा एक सय ६८ ले बढी हो । ०७८/०७९ मा एउटा पनि घरेलु उद्योग दर्ता भएका छैनन् ।

कार्यालयका उद्योग अधिकृत तथा सुचना अधिकारी नेत्रप्रसाद भुषालले कोभिड १९ तथा त्यसपछि पनि साना उद्योग खुल्ने क्रम बढ्दो रहेको बताए । उनले सानो पुँजि तथा कम जनश्रक्तिबाट पनि उद्योग सञ्चालन गर्न सकिने भएकाले साना तथा घरेलु उद्योगहरुमा आकर्षण बढेको बताए । 

कोभिड १९ को असरका अर्थतन्त्र धरासायि बन्दै गएका बेला साना उद्योगमा भने लगानी फस्टाउदो मात्रामा छ । सरकारले घरेलु तथा साना उद्योगहरु सञ्चालनका लागि बेला बेलामा आबश्यक सहयोग समेत प्रदान गर्दै आएकाले साना उद्योगहरुमा लगानी आर्कषित बन्दै गएको उनको भनाई छ । 

नेपालमै पाईने कच्चा पदार्थ प्रयोग गरी होटल, गार्मेन्टस्, कृषी तथा वन्यजन्तु, पर्यटन उद्योग प्रति आर्कषण बढेको हो । सरकारले यी र यस्ता खालका उद्योगका लागि दिएको छुटका कारण उद्येगमा लगानी गर्नेको आकर्षण बढेको उनको भनाई छ ।

कार्यालयले आठ वर्गीकरणमा घरेलु तथा साना उद्योग दर्ता गर्ने गरेको छ । जसमा उत्पादन मुलक, सेवा मुलक, पर्यटन, उर्जा मुलक, कृषि तथा बनजन्य, सुचना प्रसारण तथा संचार प्रबिधि, खनिज, पुर्वाधारहरु रहेका छन् । यसमध्ये सबैभन्दा बढी उत्पादक मुलक उद्योग दर्ता भएको कार्यालयको तथ्याक छ । 

घरेलु कार्यालय रुपन्देहीमा हालसम्म उत्पादन मुलक उद्योग तर्फ ७ हजार ३०१ बटा दर्ता भएका छन् । त्यसैगरी सेवा मुलक ४ हजार ४२२१, कृषि तथा बनजन्य उद्योगमा ३ हजार १६४, पर्यटन  उदोग तर्फ (होटल समेत) २ हजार ५०७ र सुचना प्रसारण तर्फ एउटा मात्र उद्योग दर्ता रहेका छन् । 

दर्ता हुन्छन्, नविकरण हुदैनन् 

साना तथा घरेलु उद्योग कार्यालय रुपन्देहीमा दर्ता भएका अधिकांश उद्योगहरु नविकरण भने नहुने गरेको पाईएको छ । १७ हजार बढी उद्योग दर्ता रहेको घरेलु कार्यालयमा एक हजार २७ उद्योग मात्र नविकरण छन् । 

घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालयमा नविकरण भएको कागजात अन्य कार्यालयमा नविकरण गर्दा नखोज्ने गरेकाले पनि नविकरण नहुने गरेको कार्यालयको भनाई छ । अन्तर कार्यालय समन्वयको अभावमा घरेलुमा दर्ता भएका उद्योगहरु नविकरण नभएको हुन सक्ने कार्यालयले जनाएको छ ।