सीमा नाकामा हेल्थ डेस्क प्रभावकारी भएन

बुटवल, ८ माघ । नेपाल–भारत सीमा नाका बेलहियाबाट संक्रमित भएका पनि निर्वाध आवतजावत गर्न थालेका छन् । कोरोनाको संक्रमण रोकथाम गर्न सीमा नाकामा सामान्य अस्थायी हेल्थडेस्क र होल्डिङ सेन्टर बनाइए पनि प्रभावकारी नभएका कारण त्यस्तो समस्या देखिएको स्थानीयवासीले बताएका छन् । नाकामा सामान्य ज्वरो मापन मात्रै गरिएको छ । भारतीय बजारमा किनमेल गर्न जाने नेपाली उपभोक्ताका कारण बढेको भीडले पनि संक्रमण बढाएको अनुमान गरिएको छ । 

रुपन्देहीको बेलहिया नाका हुँदै दैनिक कैयौँ नेपाली भारतीय बजारमा सामान खरिद गर्न जान्छन् । उनीहरुको न कोरोना परीक्षण भएको छ, न उनीहरु स्वयंले स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गर्ने गरेका छन् । कोरोना संक्रमण रोकथामका लागि स्थानीय प्रशासनले जारी गरेको आदेश पनि कार्यान्वयन भएको पाइँदैन । भारतीय पर्यटक र भारतमा काम गरेर गरेर फर्किने नेपालीबाहेक सामान खरिद गर्न जानेको कोरोना परीक्षण नगरिएकाले संक्रमण फैलाउने जोखिम झनै बढाएको बेलहिया हेल्थ डेस्कका स्वास्थ्य संयोजक लालमोहन चौधरी बताउँछन् ।

पछिल्लो समय बेलहिया नाका हुँदै नेपाल प्रवेश गर्ने भारतीय र नेपालीमा कोरोना संक्रमण देखिएको छ । नाकामा स्वास्थ्य मन्त्रालय, सिद्धार्थनगर नगरपालिका र विभिन्न संघ–संस्थाले हेल्थडेस्क राखेका छन् । सुरक्षाकर्मी पनि तैनाथ छन् । “यसरी आवतजावत गर्नेलाई परीक्षण त टाढाको कुरा हो सोधखोज र रोकतोक समेत गरिएको छैन”, बुटवल उद्योग वाणिज्य संघ रुपन्देहीका अध्यक्ष उज्ज्वल कसजु भन्छन् ।  

रुपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी ऋषिराम तिवारीले सीमा नाकामा स्वास्थ्य सर्तकता र स्वास्थ्य जाँचलाई कडाइ गरिएको भने पनि त्यहाँको जनशक्तिले त्यो भीड थेग्न सक्ने अवस्था देखिँदैन । बेलहिया नाका हुँदै दैनिक पाँच सयको हाराहारीमा मालबाहक सवारीसाधन भित्रिन्छन् तर चालक, सह–चालकको पनि कोरोना परीक्षण गरिएको पाइँदैन । नाकामा संक्रमण देखिएका पनि होम आइसोलेसनमा बस्ने सर्तमा सिधै घर जाने गरेका बताइन्छ । 

भारतमा बढ्दो कोरोना संक्रमणका कारण रोजगारीमा गएका नेपाली फर्कने क्रम बढ्दो छ ।  बेलहिया नाकाबाट करिब तीन हजार, रुपैडिया नाकाबाट करिब चार हजार, कृष्णनगर, महेशपुरबाट करिब दुई हजार नेपाली केही समय यता दिनहुँ आइरहेका छन् । योबाहेक अन्य जिल्लाका साना नाकाबाट पनि उत्तिकै संख्यामा नागरिक आइरहेका छन् । 

कोरोना सङ्क्रमण बढे पनि अहिले खोप कार्डका आधारमा गाडीका गाडी भारतीय पर्यटक तीर्थस्थल र पर्यटकीयस्थल घुम्न आएका देखिन्छ । बेलहिया नाकाबाट मात्र दैनिक सरदरमा ७ सय (मालबाहक तथा यात्रुबाहक) गाडी नेपाल आइरहेको बेलहियास्थित इलाका प्रहरी कार्यालय र भैरहवा भन्सार कार्यालयले जनाएको छ तर सीमामा न त स्वास्थ्य परीक्षणका लागि पर्याप्त जनशक्ति नै छ, न होल्डिङ सेन्टर नै । 

सीमित स्वास्थ्यकर्मीबाट काम चलाइएको नाकामा स्वास्थ्यकर्मी आफै संक्रमित भएका छन् । बेलहिया नाकाका ल्याब टेक्निसियन लोकनाथ कँडेल स्वास्थ्य जाँच गर्ने ८ स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित भएको बताउँछन्  । स्वास्थ्य कार्यालयका प्रमुख गौरव ढकाल सतर्कता अपनाउँदै काम गर्दा पनि स्वास्थ्यकर्मीमा संक्रमण देखिएको उल्लेख गर्छन् ।

नाकामा दैनिक पाँच सय भन्दा बढीको एन्टिजेन परीक्षण हुने गरे पनि प्रवेश गर्ने सबैको परीक्षण हुँदैन । यसअघि पनि भारतबाट आउने व्यक्तिबाटै कोरोना संक्रमण फैलिएको भन्दै उद्योगी तथा व्यवसायीले सीमा नाकामा परीक्षणलाई प्रभावकारी बनाउन माग गरेको बुटवल उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष कसजु स्मरण गर्छन् । कोरोना जाँच सहज रुपमा गरेर ढुक्कसँग नेपाल आउने वातावरण मिलाउनुपर्नेमा उनी जोड दिन्छन् । त्यसो त प्रदेश सरकारले यसअघि बनाउने भनिएको होल्डिङ सेन्टर अहिलेसम्म बनेका छैनन् ।

रुपन्देही, कपिलवस्तु र बाँकेमा बनाउने भनिएको होल्डिङ सेन्टरका लागि रुपन्देहीमा जग्गाको व्यवस्था  नै भएन, बाँकेमा पनि निकै ढिलो काम भएको छ भने कपिलवस्तुको कृष्णनगरमा काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । प्रदेश स्वास्थ्य कार्यालयका प्रवक्ता पुष्पराज पौडेलका अनुसार बजेट अभाव भन्दा पनि काम नै समयमा सुरु नभएर ढिलाइ भएको हो । 

होल्डिङ सेन्टर बनाउन रकम माग

प्रदेश सरकारले भारतसँग सीमा जोडिएका तीन नाकामा होल्डिङ सेन्टर बनाउन संघीय सरकारसँग रकम माग गरेको छ । भारतसँग सीमा जोडिएका प्रदेशका ६ जिल्लामध्ये तीन मुख्य नाका रहेका रुपन्देहीको भैरहवा, बाँकेको नेपालगञ्ज र कपिलवस्तुको कृष्णनगरमा होल्डिङ सेन्टर बनाउन योजनासहित रु १० करोड बजेट माग गरिएको हो । मुख्यमन्त्री कूल प्रसाद केसीले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासँग रकम उपलब्ध गराउनका लागि आग्रह गरेका छन् । 

लामो समयपछि भारतबाट आएकालाई नाकामा गरिएको एन्टिजेन परीक्षणका भरमा प्रवेश गर्न दिँदा कोरोना संक्रमण बढेको हुनसक्ने भन्दै प्रदेशका अस्पतालले तयारी थालेको स्वास्थ्य निर्देशक डा. विनोद कुमार गिरी बताउँछन् । “संक्रमित बढ्ने र अस्पताल भरिन सक्ने आँकलनसहित उपचारका लागि अस्पताललाई तयारी अवस्थामा राखेका हौँ”, उनी भन्छन् । रासस